Ana Sayfa

Ethereum Smart Contract Giris

Önceki yazımda (Kendi Ethereum Blockchain’imizi Yapıyoruz) geth kullanarak kendimize ait bir ethereum blockchain oluşturmuştuk. Bu blockchain üzerinde birtakım işlemler gerçekleştirdik ve mining yaparak da hesabımızdaki ETH miktarını arttırdık.
Bu yazıda özel ethereum blockchain’imizde smart contract yazımına gireceğiz.

Solidity, ethereum smart contract’ları geliştirmemiz için kullanacağımız bir programlama dilidir. C++ ve JavaScript dillerine benzer bir yazıma sahiptir. Daha önce programlama yapmış arkadaşlar bu dili zorlanmadan öğrenebilir, Meraklısı için bir çok kaynak mevcut, çok çeşitli kanallardan da öğrenilebileceği gibi benim kaynak olarak önerebileceğim adres:

https://solidity.readthedocs.io/en/develop/index.html

Biraz çalışma mantığına girecek olursak, Solidity ile yazdığımız kodlar ki bunlar derlenip bytecode’a çevrilir ve Smart Contract olarak Ethereum Blockchain’e transaction olarak gönderilir. Bu aşamadan sonra Ethereum Virtual Machine(EVM) üzerinde çalışarak kodlandıkları işleri yaparlar. Smart Contract için uygulama ifadesini kullanırsak, uygulamanın her çağrıldığında bir maliyeti olmaktadır. Uygulamanın her durum değişikliğinde ise blockchain’e son durum bilgisi transaction olarak gönderilir. Durum değişikliğine örnek, Smart Contract içerisindeki durum değişkenlerinden(class property yapısına benzer) birinin değerinin değişmesi olarak gösterilebilir.
Bu kadar detaya şimdilik girmeden pratik üzerinden gitmek daha anlaşılabilir olmasını sağlayacaktır bu nedenle yazının devamında daha çok ekran çıktısı ve görsellerle anlatmaya çalışacağım.

Smart Contract yapısı blockchain dünyasına neler getirmiştir?

1.Nesil blockchain mimarilerinden farklı olarak Ethereum Blockchain, getirdiği virtual machine yeniliği sayesinde Blockchain mimarisini Turing Complete bir yapıya taşıyarak 2.Nesil Blockchain’in öncülüğünü yapmıştır.

Bitcoin’i HTML’e benzetirsek Ethereum EVM ile birlikte Javascript’in getirdiği gibi bir yenilik getirmiştir. (Bu örnek Cardano projesinin başındaki Charles Hoskinson’dan alıntıdır).

Solidity ile geliştireceğimiz smart contract için bir IDE gereksinimimiz olacak bunu da Remix ile gerçekleştireceğiz. Remix dışında çeşitli editorler de mevcut(Visual Studio, Atom, Vim, IntelliJ, …). isteğe göre diğerleri de kullanılabilir. Solidity ile yazdığımız smart contract kodunu derleyip blockchain’e göndereceğiz.

Remix, Solidity dili ile Ethereum smart contract’ları oluşturup test edebilmemize imkan tanıyan browser tabanlı bir IDE. Online olarak https://remix.ethereum.org/ sayfasından kullanabileceğiniz gibi offline olarak ta indirip lokalde kullanabilirsiniz. Offline kullanımlar için hazırlanmış bir zip dosyası mevcut ve bunu indirip işlemlerimize başlayabiliriz.

https://github.com/ethereum/remix-ide/tree/gh-pages adresinden remix-ide zip dosyasını indirip içindeki index.html dosyasını bir browser’da açarak editörü offline olarak kullanıma başlayabiliriz.

Test işlemlerimizde kullanacağımız ethereum blockchain olarak önceki yazımda hazırladığımız blockchain’i kullanabilirsiniz veya hiç komut satırı işlerine girmeden ganache ile de test işlemlerinde kullanabileceğiniz bir blockchain başlatabilirsiniz. Ben bu yazının devamında ganache kullanacağım. Kurulumu ve kullanımı basit olan bu görsel aracın linki:

http://truffleframework.com/ganache/

Önceki yazıdaki gibi geth ile devam etmek isteyenler için geth komutu aşağıdaki gibi olmalıdır. Dikkat ederseniz rpc eklentisi ile artık blockchain’imize HTTP-RPC server özelliğini de eklemiş oluyoruz. Bu şekilde REST tabanlı uygulamaların RPC(Remote Procedure Call) ile blockchain’imize erişmelerine imkan veriyoruz.

geth --datadir "c:\myEth" --nodiscover --rpc --rpcport "7545" --rpccorsdomain "*" 

Bu yazının devamında ganache kullanacağım için işlemlerimize onunla devam edelim. Ganache kurulduktan sonra ilk açılışta 10 hesap ve hepsinde 100 ETH tanımlı olarak gelmekte bunları test işlemlerimizde kullanacağız.

İlk aşamada tek blok(genesis) içeren blockchain’i oluşturur

RPC server’ı başlatır ve bağlanılmaya hazır hale gelir

Şimdi Remix IDE’yi açıp merhaba.sol isminde bir dosya yaratalım ve içerisine örnek olarak yazdığım kodu ekleyelim.
Kod basit olarak iki sayının toplamını alan veya toplamdan bir azaltan metodlar sunuyor ve hesaplanan bu toplamı saklıyor. İstendiğinde sakladığı bu toplamı döndüren metod ile toplam değeri alınabiliyor. Bununla birlikte ilk yaratma aşamasında (constructor) set edilen mesaj değerini istenildiğinde dönen bir metoda sahip. Anlaşılması kolay ve oldukça kısa bir kod örneği.

pragma solidity ^0.4.20;

contract Merhaba {
    int toplam = 0;
    string mesaj;

    //constructor
    function Merhaba(string baslangicMesaji) public
    {
        mesaj = baslangicMesaji;
    }
    
    function Topla(int a, int b) public returns (int) {
      toplam = a + b;
      return toplam;
    }
    
    function BirAzalt() public 
    {
        toplam--;
    }
     
    function ToplamiGetir() public constant returns (int) 
    {
        return toplam;
    } 
    
    function MesajiGetir() public constant returns (string)
    {
        return mesaj;
    }

}

Remix’te Run Tab’ına geçip Environment olarak Web3 provider seçiyoruz ve blockchain’imizin rpc bilgilerini çıkan ekrana giriyoruz.

Bu işlemden sonra remix ide, blockchain’imize bağlantıyı sağlıyor ve Environment değerinin solundaki networkId(5777) sayısının bizim blockchain’imize ait değer olması ve Account değerinin blockchain’imizdeki ilk account değeri(0xeC10c3…) ile aynı olduğu gözlemlenebilir.

Merhaba isimli Smart Contract’ımıza ilk mesaj değeri olarak “baslasin !” değerini vererek Create ediyoruz. Ve Smart Contract transaction olarak blockchain’imize gönderiliyor. Böylece ilk transaction Blok 1 içerisine ekleniyor.

Ekran çıktılarında görüldüğü üzere yaratılan Smart Contract transaction olarak işlendi ve Blok içerisinde yerini aldı. Transaction hash değeri 0xbc0bb… remix’te görülen transaction’ımızın hash değeri ile aynı.

Şimdi Topla metodumuza 9,8 yazarak toplama işlemini gerçekleştirelim. Bu işlem toplam ismini verdiğimiz durum değişkenimizin değerini değiştireceğinden bir transaction olarak blockchain’e eklenecektir. State variable(durum değişkeni) değişmediği durumda ise (örneğin ToplamGetir çağrımı gibi) transaction üretilmez.

ToplamiGetir metodunun çağrımı

Yine aynı şekilde BirAzalt metodu da toplam durum değişkenini değiştireceğinden transaction oluşturulur ve blockchain’e gönderilir.

Burada dikkatinizi çekmek istediğim bir nokta ise contract adresimizin tüm bu işlemler olurken değişmemesidir. Contract adresi ilk yaratma anında belirlenir ve değişmez. Smart Contract’lar birbirleri ile etkileşime girebilir yani bir contract diğerini çağırabilir, ona para gönderebilir.

Son olarak aynı Smart Contract kodu ile “ikinci baslasin !” ön değerini vererek yeni bir contract yaratabiliriz.
Bu durumda önceki contract adresinden farklı bir adreste ve tamamen bağımsız olarak bir contract yaratacaktır.

Engin ÜNAL